Kullanıcı odaklı tasarım ISO 13407 (1999) standartlarında “Kullanıcının ana odak noktası olduğu tasarım süreci/metodolojisi” olarak tanımlanmıştır.
Merkeze kullanıcıyı alan bu sürecin benzer yapılarda olsa da gösterimleri mevcuttur.
Usability.govʼdaki gösterimde bu süreç 4 adımdan oluşan bir yapıdır.
Bu 4 adım şu şekildedir:
Kullanım bağlamını belirtin: Ürünü kullanacak kişileri, ne için kullanacakları ve hangi koşullar altında kullanacaklarını belirleyin.
Gereksinimleri belirtin: Ürünün başarılı olabilmesi için işletme gereksinimlerini veya kullanıcı hedeflerini belirlenmiş olması gerekir.
Tasarım çözümleri oluşturun: Sürecin bu kısmı aşamalar halinde yapılabilir, örneğin kaba bir konseptten bir servis tasarımına.
Tasarımları değerlendirin: Değerlendirme - ideal olarak gerçekle kullanılabilirlik testi yoluyla kullanıcıları - kalite testi kadar iyi bir yazılım geliştirme kadar ayrılmaz.
Bir başka yapıda da bu 6 madde karşımıza gelir:
* Kullanıcıları Tanı
* Kullanıcı Amaçlarını ve Senaryoları Analiz Et
* Tasarım Fikirlerini Prototip Haline Getir
* Kullanılabilirlik Testi Yap
*Hayata Geçir Test Et
* Optimize Et
Bu iki yapının da aslında bir ”tekrar başa dönme” sürecinin olması Userspots logosunun da ilham aldığı bir tasarım formudur.
Bu klasik yapılar yazılım geliştirme sürecinin farklılaşmasıyla birlikte değişime uğramak zorunda kalmıştır.
Değişen yapılara uğramadan aslında eski yapıyı biraz daha detaylandırmakta fayda var.
Waterfall
Kullanıcı merkezli tasarım süreci, web sitesi geliştirme ile ilgili çeşitli yöntem ve görevlerden oluşur. Geliştirdiğiniz sitenin türü, gereksinimleriniz, ekip, zaman çizelgesi ve geliştirdiğiniz ortam, gerçekleştirdiğiniz görevleri ve bunları gerçekleştirme sırasınızı belirler. Her adımı nasıl tamamlayacağınız hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir konu seçin.
Agile vs. Lean
Bu 3 UX süreci şöyle:
Geleneksel: Ürün geliştirme süreçlerinde çalışmaya bir araştırma ve tasarım işiyle başlıyoruz, buna yapmaya vaktimiz var, güzel yıllar...
Agile (Çevik): Ürün geliştirme işinde yaklaşım değiştiği için tasarımcılarda çıktı verme şeklimizi değiştiriyor.. Sprint 0ʼda daha kısa araştırma yöntemlerini dahil ederek çalışmalar yapıp sprint planlarına göre çıktı odaklı çalışmaya başlıyor.
Lean: Tasarımcı Product Roadmapʼe bu gerçekten kullanıcının ihtiyacı olan bir geliştirme mi sorusuyla yaklaşıp validasyon odaklı çalışıyor.
İşte bu sorunun cevabını artık tasarımcılar bulabiliyor. Bunu klasik araştırma ve prototipleme tekniklerini kullanarak da yapabildiği gibi üründe çalışıyormuş taklidi yapan yapılar da kurabiliyor.
Bununla ilgili ilk örneğimiz Güney Amerikaʼdan gelsin. Getir benzeri bir şirket her bir ürün için ayrı Getir uygulama yapma stratejisiyle pazara ürünler sunuyor. Bira getir, Pizza getir, İlaç getir gibi uygulamalardan hangisini yapacağına da Android Storeʼa attığı içi boş olan uygulamaların indirme sayılarına bakarak karar veriyor. İçinde sadece bir “yakın zamanda açılıyoruz” imajı olan boş uygulamanın indirme sayısını bir motivasyon ölçümü olarak kullanıyorlar.
Diğer örneğimiz de Envatoʼdan. Envato Elements içinde onlarca tasarım şablonu, fotoğraf, illüstrasyon barındıran bir abonelik hizmeti olarak Sketch eklentisi yaptı. Bu eklentiye de başta sadece şablonları koydu. Sonrasında fotoğraf bölümüne ihtiyaç duyulup duyulmadığını anlamak için “Import” bölümüne fotoğraf linkini de ekledi. Bu linke tıklayanlara da “Bu fonksiyonun hazır olmadığını ama görüş almak için bir anket olduğunu” iletti. Aslında burada amaç kişilerden anket ile veri almaktan önce bu eklentiye sahip kişilerin yüzde kaçının fotoğraf yükleme özelliğine bastığını ölçmekti.
Lean UX süreçlerinde bu tarz örneklerde olduğu gibi bir şeyi yapmadan -mış gibi yaparak gerçekten o özelliği yapmaya ihtiyacınız olup olmadığını anlarsınız.
Kullanıcı odaklı tasarım süreçlerinden bahsederken oldukça popüler olan “Tasarım Odaklı Düşünme” kavramından bahsetmekte fayda var. Design Thinking süreçleri hakkında daha fazla bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz.
-min.jpg)
