Bu İçerikte Yer Alan Ana Başlıklar:
• Zihinsel Modellerde Orta Yolu Bulmak
• Mental Model Map’e Konulacak Veriler Nasıl Elde Edilir?
• Mental Model Map Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bu içerik ile; kullanıcıların ürünü/servisi kullanma sürecindeki deneyimleri, beklentileri, istekleri, duyguları, acı noktaları belirleme noktasında faydalandığımız Mental Model Map'in ne olduğunu öğreneceksiniz. Mevcut durumu anlayabilmemize ve ihtiyaçları karşılayacak olası çözüm noktaların belirleyebilmemize yardımcı olan bu yöntemin; yapısının nasıl olması gerektiği ve hazırlama sürecinde nelere dikkat etmeniz gerektiği gibi önemli bilgileri de edineceksiniz.
Userspots'tan mental model diyagramı servisi alabilir ayrıca Userspots Akademi'de online olarak devam eden; Müşteri Deneyimi Sertifika Programı'na katılarak “mental model map” çalışmasını uygulamalı olarak deneyimleyebilirsiniz.
Mental Model yani Zihinsel Modeller, şu ana kadar çoğu yöntemde anlattıklarımızın aksine, gerçeklere değil inanca dayanır. Kullanıcının ürün/servisi kullanırken geçtiği aşamalar incelenir. Örneğin, kullanıcıların web siteniz gibi bir sistem hakkında bildiklerinin veya bildiklerini düşündüklerinin bir modelidir.
Mental Model Map yani Zihinsel Model Haritaları ise kullanıcının bir ürünü/servisi anlayış şekli olarak tanımladığı bu zihinsel modellerin, kullanıcının ürünü/servisi kullanırkenki yolculuğu ile birlikte haritalandırılmasıdır. Kullanıcıların bu süreçteki deneyimleri, beklentileri, istekleri, duyguları, acı noktaları belirlenir. Mevcut durumun anlaşılması, ihtiyaçları karşılayacak olası çözüm noktalarının belirlenmesi için kullanılır.
Odak: Fonksiyon ve çözüm önerileri geliştirmek.
Bu tanıma göre iki önemli unsura dikkat etmeliyiz:
Kullanıcı bir sistem hakkındaki fikirlerini Zihinsel Modellerine dayandırır. Bu, sistem hakkındaki gelecekteki eylemlerinin modelin uygun gördüğü seyre göre planlanmasına yol açar. Bu nedenle kullanıcının deneyimlediği sistem hakkındaki düşüncelerinin gerçekçi olması önemlidir.
Tasarımcılar, sistemin temel doğasını, kullanıcının doğru zihinsel modeller oluşturmasına yetecek kadar iyi iletilmesini sağlamalıdır. Bu temel bir hedeftir, göz ardı edilmemelidir.
Bireysel kullanıcıların her birinin kendi zihinsel modeli vardır. Zihinsel bir model, her kullanıcının beyninin içindedir ve farklı kullanıcılar, aynı kullanıcı arayüzünün farklı zihinsel modellerini oluşturabilir. Ayrıca, kullanılabilirliğin büyük ikilemlerinden biri, tasarımcıların ve kullanıcıların zihinsel modelleri arasındaki ortak boşluktur. Tasarımcılar çok şey bildikleri için, kendi yarattıkları harika zihinsel modelleri oluştururlar ve onları her özelliğin anlaşılmasının kolay olduğuna inanmaya yöneltirler. Kullanıcı için kullanıcı arayüzünün zihinsel modelleri muhtemelen biraz daha eksiktir, bu da insanların hata yapmasını ve tasarımı kullanmak için çok daha zor bulmasını sağlar.
Zihinsel modeller kavramını anlamak, tasarımınızdaki kullanılabilirlik sorunlarını anlamanıza yardımcı olabilir. İnsanların sitenizde hata yaptığını gördüğünüzde, bunun nedeni genellikle onların hatalı bir zihinsel model oluşturmalarıdır. Ya da sizin oluşturduğunuz zihinsel modeli anlamamaları. Bu noktada kullanıcı arayüzünü değiştiremeyebilirsiniz ancak kullanıcılara kullanıcı deneyiminin daha erken bir aşamasında daha doğru bir zihinsel model öğretebilirsiniz. Veya kullanıcıların belirli ayrımları anlamayacaklarını ve ardından bu ayrımları yapmayı bırakacaklarını kabul etmeniz gerekebilir.
Zihinsel model uyumsuzluğu durumunda, temelde iki farklı seçeneğiniz vardır:
Çoğu modelin benzer olduğunu varsayarak, sistemi kullanıcıların zihinsel modellerine uygun hale getirin. İnsanlar bir şeyi yanlış yerde ararlarsa, aradıkları yere taşıyın. Kart sıralama, kullanıcıların bir bilgi alanının zihinsel modelini keşfetmenin yararlı bir yoludur, böylece navigasyonunuzu buna göre tasarlayabilirsiniz.
Kullanıcıların zihinsel modellerini, sisteminizi daha doğru yansıtacak şekilde geliştirin. Bunu, örneğin, kullanıcı arayüzünü daha şeffaf hale getirmek için işleri daha iyi açıklayarak ve etiketleri daha net hale getirerek yapabilirsiniz.
Zihinsel model diyagramları, belirli kural ve süreçleri takip eden bir çerçeve etrafında oluşturulur.
Genel olarak, bir zihinsel model diyagramının yapısını 2 bölüme ayırabiliriz:
Bir problem alanı, şemanın üst bölümünü oluşturur. Burada, insanların hedeflerine doğru ilerlerken nasıl davrandıkları, düşündükleri ve hissettikleri ile ilgili zihinsel modellerini tespit ederiz. Bu bilgileri farklı ayrıntı düzeylerinde yakalamak bize iyi bir haritalama yapmak için potansiyel oluşturur.
Bir çözüm alanı, şemanın alt kısmında bulunur. İnsanların yapmak istedikleri şeylerle çözümlerin ve rakiplerin, problem alanında nasıl ortak paydada buluşacakları belirlenir. Bu bilgileri nasıl sunduğumuz konusunda oldukça esnek olabiliriz ve örneğin renk kodlaması gibi bilgileri şekillendirmenin farklı yollarını kullanabiliriz.
Tasarımcılar Mental Model Map’e Ne Zaman İhtiyaç Duyar?
• Sürecin tamamını görerek fırsat noktalarını daha iyi tespit etmek için,
• Tasarıma rehberlik etmesi için,
• Büyük bir veriyi anlaşılabilir bir şekilde göstermek ve okunabilir bir hale getirmek için,
• Ürün yol haritasını çıkarabilmek için kullanırlar.
Müşteriler Bu Haritaları Ne Zaman Kullanır?
• Müşterim nerede problem yaşıyor? Neden bu problemleri yaşıyor? İyileştirmeleri nerelerde yapmam gerekir?
• Yeni bir ürün ya da servis geliştireceğim. Nerelere dokunmam gerekiyor? Benim bir ürünüm / servisim var. Her bir aşaması ne kadar etkili ve doğru çalışıyor?
• Müşterilerimin motivasyonları ve beklentileri neler? Ben bunu hangi noktalarda karşılıyorum?
• Şu an her şey güzel çalışıyor ama kullanıcı ihtiyaçları değişiyor. Bunu nasıl yakalayacağım? gibi soruları soruyorsa müşterinizin Mental Model Map’e ihtiyacı var demektir.
Mental Model Map Hangi Elementleri Bulundurur?
• Persona
• Hedef (Gerçekleştirilecek bir amaç)
• Kullanıcının Aksiyonları
• Kullanıcının Beklentileri
• Kullanıcının Acı Noktaları
• Kullanıcının Duygu ve Düşünceleri
• Kullanıcının Motivasyonları
• Fırsatlar ve Çözüm Önerileri
• Riskler
• İş Hedefleri
• Yol Haritası
Araştırma için, Derinlemesine Görüşme, Bağlamsal Görüşme, Gözlem, Persona, Veri Data Analizi gibi yöntemler kullanılarak veriler elde edilir.
Analiz kısmında ise, Bulguları Gruplama, Fazları Oluşturma ve İçerik Yerleştirme yöntemleri kullanılarak veriler elde edilir.
• Mental Model’de birden çok persona için hazırlıyorsak; bulguları verirken bir etiket sitemi kurgulayalım.
• Birbirini tekrar eden bulgulardan kaçınalım. Özetleyelim, birleştirelim.
• Mental Model’de hazırlamaya başlamadan önce punto'ya dikkat edelim. Boyutlar yanıltıcı olabilir.
• Fazları isimlendirirken olabildiğince müşterinin ihtiyacına göre düşünelim.
• İnsanların sitenin tamamını anlamlandırmak için bilmesi gereken temel kavramları öğretirken bu tür bilgilerin tümünün kısa olmasına özen gösterelim,
• Sunum için müşterinin ofisine gidecekseniz, mental modelin toplantı odasına sığacağından emin olun!
