Portfolyo kelimesi yazın, fikir, sanat ve tasarım gibi alanlarda okuyan, çalışan ve bu alanlara ilgi duyan çoğu kişi için büyük önem taşıyor. Çalışmalarınız bu alanlar üzerineyse mutlaka bir portfolyaya sahip olmanız gerekir. Gelin portfolyonun ne olduğunu ve iyi bir örneğini nasıl hazırlayabileceğinizi hep birlikte keşfedelim.
Portfolyo; ilgi duyduğunuz alanlarda bugüne kadar yaptığınız çalışmaları derlediğiniz, dosya, web sitesi ya da pdf vs. gibi formatlarda hazırladığınız, genellikle görsel ağırlıklı çalışma albümleridir. Video, animasyon ve bunlar gibi farklı çıktılardan da portfolyo hazırlanabilir.
Görsel tasarım, görsel sanat gibi meslek dallarıyla ilgilenenlerin daha çok aşina olduğu portfolyo aslında, sanatçının veya kişinin gerek kişisel gerek profesyonel çalışma kimliğini yansıtır. Bu yüzden içeriğini oluştururken öğrencilik gibi erken dönem çalışmalardan, çalışma hayatınızda ürettiklerinizden ya da bireysel projelerinizden seçkilere yer verebilirsiniz. Portfolyo hazırlamanın zorlukları olsa da bir portfolyoya sahip olmanın en güzel yanı karşı tarafa mevcut ve potansiyel çalışmalarınız hakkında fikir sağlamasıdır. Portfolyoyu bir bakıma becerilerinize ve özgeçmişinize dışarıdan bakış için açtığınız bir pencere gibi düşünebilirsiniz.
Portfolyonun ne olduğunu tanımladığımıza göre, neden bu kadar önemli bir yere sahip olduğundan da bahsetmeden olmaz..
İş, okul, proje başvuruları aşamasında portfolyo hazırlamanızın amacı, kendinizi görsel bir özgeçmiş ile tanıtmaktır. Evet, çok basit bir şekilde tanıtmak. Şimdiye kadar yaptığınız çalışmaları görsel öğelerle anlatmak işinizi kolaylaştırır ama elbette bir dosya ile kişinin tüm özelliklerini sunması beklenemez. Portolyonuzu, talep eden kişi veya kurumlara ya da bulunduğunuz şartlara uygun hazırlamanız daha faydalı olacaktır. Portfolyo, özgeçmişten daha geniş bir sunum alanı sağlasa da sunacağınız dosyanın kapsamı ve bağlamı belirli bir çizgide ilerlemeli. Portfolyonuza dahil edeceğiniz her çalışma ve bunların sıralaması, hatta sunuş formatınız dahi sizin hakkınızda karşınızdaki kişiye birçok fikir verir. Bu nedenle bilgi ve becerilerinizi daha etkili sunmaya özen göstermelisiniz. Tüm bunlar gözünüzü korkutmasın. “Kendinizi daha iyi temsil edebilme” motivasyonuyla hazırlık sürecini daha keyifli hale getirebilirsiniz. Unutmayın ki portfolyonuz deneyimlerinizin ve birikimlerinizin bizzat tarafınızdan hazırlanmış özel bir sunumu. Size kendinizden ve yaptığınız işlerden daha iyi ne referans olabilir ki, değil mi? :)
Elbette UX alanında rol almak isteyenler için de portfolyo oldukça önem taşıyor. Portfolyonun başlı başına deneyimler ve birikimler seçkisi olarak değerlendirildiği tasarım alanında UX’in de yaklaşımı bu yönde. Sanatçı ya da tasarımcının tüm çalışmalarının içinden kendini en iyi anlatacak olanları seçerek sunması, başvurduğu alan için en uygun içerik ve formatla portfolyosunu hazırlaması UX’in tanımı ve kimliği ile tamamen örtüşen bir süreç.
Getir’de UX Researcher olarak rol alan Özge Özer ile birlikte düzenlediğimiz Space Club Live No.2: Portfolio Design adlı etkinliğimizde UX Researcher Portfolyosu üzerine konuştuk ve Özge bizlere kendi portfolyosunu nasıl hazırladığını detaylarıyla anlattı. Uygulamalı ve başarılı bir örnek incelemek isterseniz bu videomuzdan takip edebilirsiniz.
Şimdi gelin bir de portfolyo hazırlık aşamasını ele alalım.
Öncelikle portfolyonuza tüm çalışmalarınızı koymak yerine tasarım sürecini ve çıktısını beğendiğiniz projelere yer vererek başlayabilirsiniz. Tüm çalışmalarınızı içeren kalabalık bir galeri sunmaktan ziyade sizi en iyi tanımlayan çalışmalarınızı seçmeniz daha etkili olacaktır. Seçtiğiniz projelerin tasarım anlayışınızı yansıtıp yansıtmadığı konusu çok büyük önem taşıyor. Çünkü ne tarz işler yapmaktan zevk aldığınızı ve ne tür bir tasarım çizginizin olduğunu karşı tarafa göstermelisiniz.
“It depends” adlı Youtube serimizin portfolyo başlıklı bölümü size bu noktada farklı ipuçları da verebilir.
Sıra portfolyonuzu tasarlamaya geldiğinde hizalamalara, boşluklara, dengeye ve benzer temel tasarım prensiplerine uygun hazırlamanız yararlı olacaktır. Bu prensiplere uymamak, portfolyonuzun özensiz hazırlandığı ya da tasarım bilginizin eksik olduğu gibi algılara yol açabilir. Unutmamamız gereken önemli bir detay da portfolyo tasarımınızın içeriğin önüne geçmeyecek şekilde hazırlanması. Temel tasarım prensipleri denilince gözünüz korkmasın. Belli bir tasarım şablonu oluşturduktan sonra inşa etmenin keyifli olmaya başladığını göreceksiniz. Unutmayın ki etkileyici bir portfolyoya sahip olmak, portfolyonuzu ilettiğiniz tarafta oluşacak algıyla doğrudan ilgili.
“Portfolio Design” adlı etkinliğimizin ilk konuğu olan ve Case Study Club’ın kurucusu Jan Haaland’ın portfolyo hazırlama üzerine anlattıklarına da dikkat çekmek istiyoruz. Detaylara elbette burada giremeyeceğimizden, Haaland’ın anlatımıyla keyifle dinleyebilmeniz için videoyu hemen alta ekliyoruz.
İncelenen birden çok portfolyo arasında okunabilirliği yüksek olanın fark yaratacağını kolaylıkla söyleyebiliriz. Belli bir akış ve bağlam içinde tasarlamak, sayfalar arasında daha hızlı ilerlenebilmesini ve portfolyonun kolay incelenebilir hale gelmesini mümkün kılar. Bu akıcılığı oluşturmak için bir index eklemek karşı tarafa kolaylık sağlamanıza ve projenize düzen getirmenize yardımcı olacaktır.
İyi bir giriş yapmak her zaman önemlidir. Gündelik hayatın akışında da bir şey ile ilgili ilk izlenimlerimiz saniyeler içinde oluşur. Buradan yola çıkarak portfolyonuzun ilk bakışta iyi bir izlenim vermesi adına tasarım anlayışınızı temsil eden bir kapak sayfasıyla başlayabilirsiniz. Başarılı bir girişi desteklemek için kapaktan sonraki sayfalarda kişisel bir anlatım ekleyebilir; akademik geçmişinizden, eğitimlerinizden, sertifikalarınızdan bahsederek özgeçmişinizi güçlendirecek yönlerinize dikkat çekebilirsiniz. Eğer fotoğraf eklemek istiyorsanız kendinizi iyi hissettiğiniz ancak ne çok laubali ne de çok ciddi olan fotoğrafları tercih etmelisiniz. İletişim bilgilerinizi de ekleyerek size ulaşmalarını kolaylaştırabilirsiniz.
Portfolyonuzda çalışmalarınıza ayırdığınız bölüme geldiğinizde; projenin ortaya çıkış sürecine geniş yer vererek ve hikayeyi anlatış tarzınızla karşı tarafın sizi daha iyi anlamasını sağlayabilirsiniz. Bunun için hikayenize; fikirleriniz, araştırmalarınız, ortaya çıkan bulgular ve bunları nasıl kullandığınız gibi detayları ekleyebilirsiniz. Unutmayın ki projenin sonuç kısmından daha çok ortaya çıkış yolunu yani hikayesini anlatma biçiminiz sizi daha iyi tanımalarını sağlayacaktır. Üretim sürecinde kullandığınız metotlardan bahsetmek, neden bu metotları kullandığınızı ve nasıl analiz ettiğinizi eklemek projeye hakimiyetinizi karşı tarafa yansıtabilir. Böylelikle projedeki rolünüz karşı tarafın potansiyelinizi çok daha iyi kavramasına yardımcı olabilir. Tasarımın ana prensiplerinden biri olan özgünlük, portfolyo için de geçerli. Bu yüzden projenin rol almadığınız kısımlarını portfolyonuza eklemememiz gerekir.
Son olarak en dikkatli olmanız gereken konulardan biri de portfolyonuzu hazırlarken metinlerde çok fazla teknik terime yer vermek yerine görseller ve grafikler kullanmayı tercih ederek daha ilgi çekici hale getirmektir. Günümüzde İngilizce’nin önemi düşünüldüğünde global bir inceleme açısından portfolyonuzu İngilizce hazırlamak da faydalı olabilir.
Portfolyo hazırlamanın birçok aşaması ve ayrıntısı olduğu bir gerçek. Ama bu süreçte araştırmak, öğrenmek, yeni bakış açıları geliştirebilmek de bir o kadar keyifli. Mustafa Dalcı’nın hazırlamış olduğu “UX Portfolyo Hazırlarken Nelere Dikkat Etmelisiniz?” içeriği de ufkunuzu genişletmek isterseniz tam size göre. Portfolyonuzu hazırlamaya başlamadan önce incelemenizi tavsiye ederiz :)
Yeni bir şeye başlarken ihtiyacımız olan ilk şey ilhamdır. İncelediğiniz her proje, size yeni bir bakış açısı olarak geri dönecektir. Aşağıdaki başlık altında yer alan projeler ilham kaynağınız olmaya adaylar.
• Sophie Brittain - Visual Designer
• Alex Lakas - Sr. Product Designer
• Olivia Truong - Product Designer
• Ed Chao - Human Interface Designer at Apple
• Siriveena Nandam - Product Designer
UX alanında çeşitli rollere sahip ve globalde başarı elde etmiş tasarımcıların portfolyolarını ise buradaki içeriğimizde derlemiştik, ilgili linklere ulaşarak portfolyoları inceleyebilirsiniz.
Ek olarak; ilgilendiğiniz alanlara ilişkin birçok proje bulabileceğiniz, yaratıcı fikirlerinizi paylaşıp yeni fikirler edinebileceğimiz Dribble, Behance gibi dijital platformlarda da portfolyonuzu hazırlayıp paylaşabilirsiniz. Portfolyonuzu oluşturduktan sonra bu siteleri kullanan milyonlarca kişinin “beğen” ve “yorum yap” gibi etkileşimleri sayesinde kendinizi geliştirme fırsatına sahip olabiliyorsunuz. Çoğu işveren, görüşmelerden önce bu gibi sitelerdeki projelerinize bakarak da sizinle ilgili fikir sahibi olabiliyorlar. Bahsettiğimiz bu sitelerde vakit geçirmek, örnekleri incelemek ve çalışmalarınızı paylaşmak sizi oldukça geliştirebilir.
Space Club Live No.2: Portfolio Design adlı etkinliğimizin bir diğer konuğu da sahibinden.com’da Director of User Experience rolüyle yer alan Gökhan Besen’di. Kendisi takipçilerimizden gelen portfolyolar arasından seçtiğimiz 2 örneği inceledi ve yorumladı. Kaynak dolu bu içeriğimizde son olarak sizlerle bu videoyu paylaşmak istedik, portfolyo sürecinde nelere dikkat etmeniz gerektiği konusundaki bilgilendirici paylaşımlarını aşağıdaki videoda bulabilirsiniz.
Sonuç olarak, portfolyonuz sizi ve tarzınızı anlatmak açısından önemli. Bu süreçte size çok iş düşüyor ancak bunu yorucu bir süreç olarak değil de eğlenceli ve tasarım anlayışınızı geliştirebildiğiniz bir süreç olarak değerlendirebilirsiniz. Hazırlarken göreceksiniz ki birçok yeni şey öğrenip kendi sınırlarınızın ötesine geçmenize yardımcı olacak. Bu süreçte bol bol araştırma yaparak, farklı örnekler inceleyerek ufkunuzu genişletebilirsiniz.
Ayrıca tasarım dünyasından uzman eğitmenlerimizle hazırladığımız video eğitimlerimiz "UX Kariyer Yolculuğu Video Eğitim Programı" ve "UX Kariyer Yolculuğu Video Eğitimi 2: Keşfet" sayesinde portfolyo dahil birçok kariyer önerisine erişebilirsiniz.
